Wat een mooi inzicht. We proberen allemaal inzicht te krijgen in de effectiviteit van onze communicatie-inspanningen. De toegang tot data maakt het steeds eenvoudiger om de juiste persoon, op de juiste plaats, op het juiste tijdstip, op het juiste device met de beste boodschap te bereiken. En aan de hand van de resultaten plannen we weer vrolijk verder. Maar dat laatste stukje? Die boodschap. Hoe zit het daar eigenlijk mee? Peter Field heeft onderzoek gedaan naar iets wat veel te vaak wordt vergeten maar wellicht door iedereen wordt opgemerkt. De onwaarschijnlijke saaiheid van veel merkcommunicatie. Ja, je leest het goed. Saaiheid! En wees eerlijk, dit herkennen we allemaal. Hij framed dit als: ‘Advertising has been getting increasingly dull thanks to the impact of 15+ years of performance marketing’. En Peter Field zou Peter Field niet zijn als hij deze stelling onderbouwt met onderzoek. Onderzoek dat aangeeft wat de extra kosten van een ‘saaie’ campagne zijn. In relatie tot dit onderwerp is er een mooi project, reeds gestart in 1999 door Adam Morgen met de naam “The Challenger Project” Hier kan je o.a. een podcast vinden van Adam samen met Peter Field. Uiteraard over het onderwerp ‘the cost of dull in business’. Op 27 februari geeft Adam Morgan een ‘Brand Lecture’ onder de titel ‘Lets makes this more interesting’. Deze is online te volgen.

.

Er verscheen vorige week een mooi PIM trendrapport 2024. ‘De Clash’. Als je al dacht dat er één route was naar succes dan kan je die gedachte direct overboord gooien.  Of het nu wordt gedefinieerd als trends en tegenbewegingen of simpelweg als verandering, er is een dringende behoefte voor merken om deze culturele signalen te herkennen en te omarmen als een kans voor groei. De toekomst lijkt voor veel mensen onzeker. En in tijden van onzekerheid voel je de opkomende angst. Terwijl anderen dat weer zien als een kans. Keuzes blijken vaak paradoxaal. Aan de ene kant geeft men prioriteit aan het individuele welzijn terwijl ze ook waarde hechten aan het goed doen voor anderen. Vooruitgang maar ook vasthouden aan het verleden. Een tijd boordevol moeilijke keuzes ingegeven door de aanwezige paradoxen. Volgens de samenstellers van dit trendrapport geeft ‘De Clash’ van het ‘zijn’ de tijdgeest weer van menselijke en emotionele polarisatie, het empathische spectrum van onze huidige cultuur. En zoals dat hoort bij een goed trendrapport is de conclusie dat dit voor merken en organisaties weer allerlei kansen oplevert. Persoonlijk vind ik van de drie beschreven ‘clashes’ de tweede ‘clash’ de meest interessante. Voor mij het bewijs dat we nog steeds moeite hebben met het ‘doen’ wat we ‘beloven’. Terwijl steeds meer mensen voelen dat beloftes niet kloppen. De conclusie van deze ‘clash’ wordt door de auteurs beschreven als: “We leven in een tijdperk waar customer centricity en life centricity nieuwe vormen aannemen door EQ maar ook de ‘menselijke’ benadering van generatieve AI. Een tijdperk waar het verzamelen van data een nieuwe fase ingaat naar het gebruik van data op de meest menselijke manier. Echter, voelen consumenten zich meer en meer bedot, met een gevoel van customer washing als resultaat. Sterker nog, niet alleen slechte maar ook een valse customer experience kan het merk zodanig schaden dat het een cumulatief negatief effect krijgt op meer maatschappelijke brand purpose acties.” Dit deed mij onmiddellijk denken aan het prachtige boek van Frank Peters met de alleszeggende titel: ‘Het juiste doen als niemand kijkt’. Wil je hier meer van weten dan kan je nog deelnemen aan de opleiding met dezelfde titel bij de Iris Academy.

#6 Een compleet introductieplan in 59 seconden

Een aardig voorbeeld van de mogelijke effecten van AI binnen het vakgebied is deze test van Ethan Mollick. Vlak na de introductie van Microsoft Bing en ChatGPT deed hij een AI-experiment. Hij bedacht om te ontdekken hoeveel tijd het zou kosten om een productlancering samen te stellen. De resultaten waren indrukwekkend. Binnen een halfuur had hij een concept-e-mailmarketingcampagne, sociale media berichten en zelfs een landingspagina en een video. Zijn idee was om deze test nog een keer te herhalen en te ontdekken of dat nu binnen één minuut zou lukken. Om het project iets moeilijker te maken was het idee om vijf verschillende taken uit te voeren in plaats van één. Het introduceren van een product, een marktonderzoeksrapport schrijven, trendy ontwerpen voor een keuken maken, een hele PowerPoint en een syllabus opstellen. En hij kreeg dat voor elkaar in 59 seconden. De grote vraag is dan of dit goed of slecht nieuws is? Ethan komt tot de volgende conclusie: “Om de ‘Wet van Kratzenberg’ te parafraseren: “AI op het werk is noch goed, noch slecht; het is ook niet neutraal.” AI verbetert niet automatisch de ervaring van het werk, noch berooft het ons automatisch van betekenis of vervangt het werknemers. Maar AI is ook niet neutraal. Het gebruik van AI zal onvermijdelijk tot diepgaande veranderingen leiden. We moeten niet doen alsof die veranderingen niet zullen plaatsvinden, en we moeten de verantwoordelijkheid nemen voor het bepalen van manieren om AI te gebruiken die de nadruk leggen op het goede, en niet op het slechte.” Dit klinkt dan weer heel eenvoudig maar is in de praktijk moeilijker dan het lijkt. De laatste tijd hoor ik steeds vaker dat een van beste toepassingen van AI het vermogen is om werk ‘samen te vatten’ Het eenvoudiger maken van tijdrovende activiteiten. Zoals ook in zijn voorbeeld van het opstellen van een (basis)introductieplan. Als je jezelf deze tijd bespaart heb je heerlijk de ruimte om echte creativiteit te gebruiken en daadwerkelijk waarde toe te voegen. Het verschil tussen standaard en effectieve creativiteit.

 

De laatste tijd staat deze nieuwsbrief vol met allerlei verhalen over ‘kunstmatige intelligentie’. In een mooi gesprek deze week spraken wij over ongekende ‘kennis’ van natuurlijke bronnen. Als voorbeeld werd genoemd het metronetwerk van Tokyo dat bekend staat als een van de beste van de hele wereld. Om inzicht te krijgen waarom dit zo was besloot men een experiment te doen met slijmzwammen. In het experiment plaatsten onderzoekers onder leiding van Toshiyuki Nakagaki (Hokkaido Universiteit in Sapporo) havervlokken (een delicatesse van slijmzwammen) in een patroon dat de manier nabootste waarop steden over Tokio verspreid zijn, en lieten vervolgens de slijmzwam los. Aanvankelijk verspreidde de slijmzwam zich gelijkmatig rond de havervlokken en verkende zijn nieuwe territorium. Maar binnen enkele uren begon de slijmzwam zijn patroon te verfijnen, waardoor de tunnels tussen de havervlokken versterkt werden, terwijl de andere schakels geleidelijk verdwenen. Na ongeveer een dag had de slijmzwam een netwerk van onderling verbonden voedingsbuizen aangelegd. Het ontwerp leek vrijwel identiek aan dat van het spoorwegsysteem rondom Tokio, met een groter aantal sterke, veerkrachtige tunnels die centraal gelegen haver met elkaar verbinden. Dus hoe kunstmatig moet onze intelligentie zijn?

 

Ok. De laatste dan voor 2024. Deze analyse van de trendrapportage-industrie analyseert zeventig trendrapporten op basis van hun algemene houding ten opzichte van de toekomst, hun thematische inhoud en hoe prominent deze thema’s worden gepresenteerd wanneer ze worden gestapeld met andere, vergelijkbare rapporten. Wel zo makkelijk!

De afgelopen jaren horen we steeds meer geluid uit hoeken die (nog) niet kunnen spreken. Er wordt meer aandacht besteed aan de leefbaarheid van de aarde in de toekomst, wat resulteert in nieuwe initiatieven zoals het Lab Toekomstige Generaties. Naast menselijke stemmen komt er ook meer geluid uit ecologische perspectieven. In 2008 was Ecuador het eerste land dat de belangen van de levende wereld opnam in de grondwet. In 2017 werden voor het eerst individuele rechten toegekend aan een berg, een bos en een rivier in Nieuw-Zeeland. Deze entiteiten hebben nu, als rechtspersonen, een juridische status die gelijkstaat aan die van mensen en bedrijven. Over de hele wereld worden nu rechten toegekend aan diverse vormen van natuur, variërend van een natuurpark in Canada tot een lagune in Spanje, die als eerste in Europa deze erkenning ontving. In Nederland fungeert de Ambassade van de Noordzee als vertegenwoordiger voor de belangen van de Noordzee.

Afgelopen week verscheen er een artikel in de Volkskrant met de titel ‘In de ‘zoöperatie’ hebben planten en dieren medezeggenschap via een menselijke woordvoerder’. Het beschrijft een concept genaamd de ‘zoöperatie’, waarin planten en dieren inspraak hebben via een menselijke woordvoerder, bij voorkeur een ecoloog die het gedrag van dieren en natuur kan vertalen naar mensen. Het idee is dat deze woordvoerder namens de flora en fauna optreedt, waardoor ze op een indirecte manier betrokken zijn bij besluitvormingsprocessen die hun belangen aangaan.

Om doeltreffend te communiceren is het cruciaal goed te luisteren naar de ontvanger en hierop te acteren. Net zoals het voorbeeld hierboven (#1) illustreert, ondergaat het zender-ontvanger model een metamorfose. Misschien moeten we niet alleen echt beginnen met luisteren naar de ontvanger, maar echt luisteren in het algemeen. Wie bereiken we met onze boodschap en welke invloed heeft dit op hen? Wat hebben zij van mij nodig? Verder dan mensen, verder dan dieren, maar naar alles wat leeft. En denk je nu ‘ik kan wel een (dieren)ecoloog gebruiken’, Gijs Drenth helpt je graag verder.

Restaurants zijn niet langer slechts eetgelegenheden; het zijn bedrijven geworden die bewust werken aan het creëren van een unieke identiteit en positionering. Vergelijkbaar met marketingprincipes bepaalt branding hoe een restaurant zich wil presenteren aan het publiek en welk imago het wil uitdragen.

De term ‘restaurant’ komt van het Frans ‘restaurer’, wat ‘jezelf herstellen’ betekent. Deze term is afgeleid van een van de eerste westerse restaurants waar alleen bouillon werd geserveerd, bekend als ‘restorative broth’. Dit was in 1700. Pas in 1800 opende het eerste moderne restaurant haar deuren, een plek waar mensen zelf konden kiezen wat ze geserveerd wilden krijgen. In China en Japan bestonden restaurants al rond 1100 na Christus, ontstaan door handelsroutes. Ondernemers bouwden restaurants die de eetgewoonten van reizende handelaren tegemoetkwamen. Japan ontwikkelde in de 16e eeuw een unieke restaurantcultuur gebaseerd op theetradities. Chef-kok Sen no Rikyu creëerde de kaiseki-dineringstraditie, met complete proeverij menu’s die het verhaal van een specifieke plaats en seizoen vertellen. Rikyu’s kleinzonen voegden speciale serveerschalen en bestek toe, passend bij de esthetiek van het geserveerde voedsel. Hiermee waren de Japanners het westen ruim vijfhonderd jaar voor met hun hedendaagse ‘seizoensgebonden’ en ‘lokale’ bewegingen.

Restaurants passen zich meer en meer aan, aan de groeiende vraag naar onder andere persoonlijkheid, duurzaamheid, lokale producten en beleving. Door maatschappelijke veranderingen en trends te omarmen laten restaurants zien dat ze relevant zijn en inspelen op de behoeften van de consument. In dit verband spelen communicatie en marketing een cruciale rol. Het gaat niet alleen om het serveren van lekker eten met goede service; het draait ook om het vertellen van een verhaal en het creëren van een algehele ervaring. Menukaarten, websites, interieurontwerp, icons en andere aspecten van storytelling fungeren als communicatiemiddelen om het merk van het restaurant over te brengen. Het helpt niet alleen bij het opbouwen van merkbekendheid, maar ook bij het creëren van een emotionele connectie; iets wat ook steeds noodzakelijker wordt bij ‘andere merken’. Ik noem dit ook wel Humanization.

Kortom, de geschiedenis van restaurants weerspiegelt een verschuiving van een eetgelegenheid naar een meer holistische restaurant ervaring. Een moderne manier om ‘jezelf te herstellen’.

.

#6 2034

Wie het weet mag het zeggen. Hoe ziet de wereld eruit over 10 jaar? Na alle trends uit de Future 100 voor de komende periode gaat het verhaal van Rex Woodbury nog wat verder. Die maakt een sprong naar 2034. Als haakje gebruikt hij de film ‘Poor Things’. Ik heb deze film zelf niet gezien maar volgens Rex is dit verhaal ongelooflijk, absurd en raar. De film vertelt het verhaal van Bella Baxter, gespeeld door Emma Stone. Bella is de creatie van een gekke wetenschapper die Bella’s zwangere, nauwelijks ademende lichaam vond na een zelfmoordpoging en – in een grof experiment – haar hersenen verving door de hersenen van haar ongeboren kind. De film volgt Bella’s pad naar volwassenheid. In ‘Poor Things’ zien we Bella met frisse ogen naar de wereld kijken. Ze twijfelt aan alles. De film gaat in de kern over een jonge vrouw die afvraagt waarom de dingen zijn zoals ze zijn; ze is in staat zich een wereld voor te stellen die heel anders is dan de hare. Een manier van kijken die we vaker zouden moeten bezigen. Met deze gedachte als basis neemt Rex de lezer mee in mogelijke ontwikkelingen voor 2034. En belangrijk, het is niet van belang of nu precies deze ontwikkelingen daadwerkelijk plaats gaan vinden. Het is belangrijk dat je naar de ontwikkelingen blijft kijken vanuit een verwonderend perspectief. En daarvoor hoef je niet zoals Bella je hersenen te transplanteren maar gewoon je ogen lekker open te houden.

 

Applebee’s Neighborhood Grill and Bar is een Amerikaans franchise restaurant concept. Het staat bekend om zijn maaltijdaanbiedingen en goedkope cocktails. De naam van de keten komt uit een telefoonboek en het eetcafé had oorspronkelijk het thema van een drogisterij. De eerste locatie werd geopend in Atlanta, Georgia.

Applebee’s heeft onlangs een “date night pass” lidmaatschap aangekondigd (en inmiddels uitverkocht) voor $200, waarmee klanten aan 52 opeenvolgende date-avonden kunnen deelnemen. Want als je zelf geen verhaal meer kunt bedenken dan moet je het vooral in de ‘gevonden’ aandacht zoeken. Je zou dit concept kunnen betitelen als ‘all you can…’. Vul op de stippellijn maar iets in en kijk om je heen of het al bestaat. In eerste instantie zou je denken van niet maar het is toch groter dan je denkt. We kennen natuurlijk allemaal de variant ‘All you can eat’. Frontier Airlines biedt al jaren een ‘all you can fly’ abonnementspas aan. Panera Bread creëerde een ‘Unlimited Sip’ programma. Zijn dit de voortekenen van een trend? Het bouwen van een gebruiksloyaliteit? En wie is dan de winnaar? De consument (en welke) of het merk? En dat in een tijdperk van consuminderen. Wie het weet mag het zeggen.

 

In de huidige (creatieve) economie domineert marketingcommunicatie de cultuur. Modehuizen lijken creatieve directeuren in te huren voor hun marketingvaardigheden en niet meer voor hun ontwerpvaardigheden. Dit verklaart waarom er minder creativiteit op de catwalk is en de meest spraakmakende benoeming in de mode vorig jaar de rapper en muziekproducent Pharrell Williams was. Marketingcommunicatie is niets nieuws, maar nu gaat de hype vaak vooraf aan het product. “We zijn al lang voorbij het fabriceren en verkopen van producten,” zei Louis Vuitton’s CEO, Pietro Beccari, bewerend dat “mode wordt muziek, wordt een popcultuur en vervolgens een spektakel op zichzelf.” “Barbie”, de best verdienende film van 2023, was een sensatie nog voordat hij in de bioscopen vertoond werd. De marketingcommunicatiecampagne kostte naar schatting $150 miljoen, meer dan het productiebudget van $145 miljoen. Ergens onderweg nam Barbiemania een eigen leven aan, met talloze sociale media memes en honderden felroze merchandise-artikelen. “Het stopte met het worden van een marketingcampagne en nam de kwaliteit van een beweging aan,” zei Josh Goldstinede, de CMO van Warner Bros. Steeds meer culturele industrieën geven prioriteit aan promotie boven producten. Een opmerkelijk inzicht zou ik zeggen. En in deze TikTok tijd overigens niet geheel vreemd. In dit artikel van de NY Times krijg je wat meer inzicht over de mogelijke gevolgen.

 

Afgelopen week las ik het artikel van HME met de titel “Zo ontwikkel je een goede smaak (en ontsnap je aan middelmatige trends)”. Ik vind opinieartikelen zoals deze altijd interessant omdat je aan de hand hiervan kunt aflezen waar we ons bevinden in het proces van culturele verandering. Door de observaties van anderen te observeren, kun je goed inschatten waar de tegenbewegingen zitten die zullen leiden tot een cultuurverandering.

Maar eerst, wat is nou precies het verschil tussen een hype, trend en cultuur? Een hype is van korte duur. Denk bijvoorbeeld aan Scoubidou (die ze trouwens nu weer verkopen, komt het terug?!), Flippo’s of cowboylaarzen. Een trend is een geleidelijke beweging in een specifieke richting die zich over een langere periode voordoet, waarbij meerdere hypes van een bepaalde categorie samenvallen. Zo zien we bijvoorbeeld al langere tijd een trend in bewustwording van duurzaamheid met bijvoorbeeld de toenemende populariteit van tweedehands handel.

Wat is dan een cultuurverandering? Als er één ding is dat we zeker weten, is dat alles continu verandert en cultuur is daarbij geen uitzondering. Een cultuur is nooit statisch, en zodra we het hebben over het ‘beschermen’ van een cultuur, zal het al nooit meer hetzelfde zijn. We spreken van cultuurverandering wanneer er een nieuw gedachtegoed ontstaat binnen een cultuur en de cultuur op die manier verder brengt.

Het opinieartikel beschrijft hoe de huidige cultuur en smaak van de groep die actief is op social media monotoon wordt en kunstzinnige diepgang mist. Er wordt zelfs gesproken over “gevaar”: “Het gevaar is dat alle cultuur die richting op lijkt te gaan: ultiem, betekenisloos, middelmatig, voorspelbaar.” Wat de schrijver hierbij uit het oog verliest, is dat hij aan de voet staat van een nieuwe kunststroom. We zien dit namelijk terug in alle voorgaande kunststromingen, want een nieuwe kunststroom komt op als tegenreactie en verzet van het voorgaande.

Maar waar bevindt smaak zich binnen het “hype, trend, cultuurverandering”-spectrum? Smaak is een cultureel concept. Wat wij mooi vinden wordt altijd beïnvloed door meerdere culturele factoren die samenkomen, zoals je vriendengroep, de kleding uit je favoriete film, influencers, maar ook welke kunst je ouders vroeger in huis hadden hangen; en de herinneringen die jij daaraan hebt gekoppeld, de muziek waarmee je opgroeide, en de (wereld)politieke situatie, zoals de klimaatcrisis. De individuele smaak kan op bepaalde facetten ‘afwijkend’ zijn van ‘de rest’, maar over het algemeen is de mens een kuddedier en zal snel meegaan met de rest om erbij te horen. Het verlangen naar een eigen smaak om authentiek te zijn, zou je ook kunnen beschrijven als een cultuur trend, want eerlijk: wie wil op dit moment nu niet authentiek zijn en tegelijkertijd erbij horen? 

Smaak kan dus zowel beïnvloed worden door een hype als een trend, en kan deze ook verder beïnvloeden. Maar smaak maakt altijd deel uit van cultuur. En of het een cultuur verpest… tja, dat is dan weer smaak.

Afgelopen maandag was het ‘Blue Monday’. Hoewel ik bekend was met het concept van Blue Monday, moet ik eerlijk toegeven dat als ik me op of rond Blue Monday ‘blue’ voelde, ik al snel tegen mezelf zei: “Dat kan wel kloppen want het is ook Blue Monday.”

Wat ik niet wist, is dat de dag Blue Monday in het leven is geroepen voor een marketingstunt. Deze realisatie kwam tot stand door een post op Instagram van SwapFiets.

Ik ben op onderzoek gegaan (1,2), en hier is mijn nieuwsflash.

Blue Monday is een term die wordt gebruikt voor de derde maandag van januari en wordt beschouwd als de meest depressieve dag van het jaar. Het concept werd voor het eerst gepubliceerd in een persbericht uit 2005 van het reisbedrijf Sky Travel, dat beweerde de datum te hebben berekend met behulp van een “formule” die rekening houdt met het grijze weer, de korte en donkere dagen, de nieuwjaarsvoornemens die al zijn opgegeven, de gezelligheid van Kerstmis die ver weg lijkt, en de financiële kater die overblijft na de feestdagen. De formule werd bedacht door psycholoog Cliff Arnall, die door Sky Travel werd gevraagd om een “wetenschappelijke formule” te bedenken voor de januari blues. Het idee is echter door wetenschappers verworpen als ongefundeerde pseudowetenschap, en velen hebben het bekritiseerd omdat het angst en druk toevoegt aan een anderszins normale dag. Ondanks dit alles is de term een vast onderdeel geworden van de alledaagse woordenschat en wordt deze veel gebruikt op het noordelijk halfrond.

Welk effect had blue monday op jou? Voelde je je ‘gewoon’ of ‘blue’ en heb je, ongeacht, toch alvast je nieuwe vakantie geboekt? (ik wel)

 

Een slechte briefing is net als een algemene boodschappenlijst, een oneindige put aan vragen. 

Weer eens een vlammend verhaal van onze Australische professor Mark Ritson. Het is zijn antwoord op een aantal publicaties in managementmedia waarin de rol van de CMO centraal staat. Zijn pleidooi heeft betrekking op de rol van de Chief Marketing Officer (CMO) (of ‘chief customer officer’, ‘chief growth officer’, ‘chief fuck-me-backwards-can-we-please-stop-doing-this-nonsense officer’) en de perceptie van deze rol in de bedrijfswereld. Eén conclusie is dat we de CMO moeten verwijderen van het toneel terwijl de conclusie van het andere verhaal is dat we de CMO juist moeten omarmen? Welke van de twee is waar?

“First, the firing of a CMO tells us nothing about anything in general. It tells us that the person in question probably wasn’t very good at their job. That’s usually the reason people get the chop. When a barista gets fired, it’s because he or she makes shit coffee or was not washing their hands properly. It’s not a signal that coffee is going out of fashion and we need to consider kombucha or milkshakes as an imminent replacement. Second, when companies pull the CMO role, it’s not a further omen of marketing’s imminent demise. It means the company does not know what to do yet. It could be the prior incumbent was so fucking useless that they made the company question not only the value of that person but the whole premise of marketing. Or maybe the company in question just needs a bit of time to restructure things at the top and find a new senior marketer. Either way, it does not spell The End of Marketing. As. We. Know. It.” Lees hier zijn verhaal en dan kunnen we voor altijd deze discussie stoppen

.

#6 Geitje

In de podcast Poki was er deze week een gesprek met Edwin Rijgersberg. Edwin is de bouwer van het eerste Nederlandse taalmodel. Zijn inzicht was dat veel van de taalmodellen die wij gebruiken getraind zijn op basis van vaak Engelstalige data. Het gevolg is dat het stellen van typisch Nederlandse of Vlaamse vragen verkeerde antwoorden opleveren. Zoals bijvoorbeeld de vraag wat de naam is van de clown die samen met Adriaan veelvuldig optrad (iemand?). Edwin besloot om op het platform van Mistral een Nederlands taalmodel te trainen. Inmiddels is dit taalmodel toegankelijk voor iedereen. In zijn blog beschrijft hij wat de beweegredenen waren om dit taalmodel te ontwikkelen. Persoonlijk vind ik zijn derde reden nog wel de meest aansprekende: “Het is gewoon een ontzettend leuk en leerzaam project!” Natuurlijk want dat ‘doe je gewoon even’. Het maken vanaf de grond van een Nederlands taalmodel is geen eenvoudige taak vanwege de enorme hoeveelheid rekenkracht en tekst die nodig is. Het model is bijvoorbeeld getraind op 10 miljard tokens Nederlandstalige tekst. En dan moet je ook nog eens slim omgaan met de kosten op een manier zodat het als hobby project betaalbaar blijft. Kortom een razendknappe prestatie. Probeer Geitje dus vooral zelf.  

 

Met de komst van alle AI gedreven zoekmachines zou de positie van Google wel eens onder druk kunnen komen te staan. Gelukkig blijven ze niet stil zitten en ontwikkelt Google het aantal mogelijkheden om op een slimme manier te kunnen zoeken. Deze week was er een introductie van ‘Circle Search’ Gebruik een visual of een foto en trek een cirkel rond het onderwerp waar je informatie over wil vinden. Makkelijker kan het niet gemaakt worden. Voorlopig nog alleen voor android gebruikers maar wel mooi voorbeeld van een toegankelijke en gebruiksvriendelijke toepassing. Kijk maar even naar de video.

 

Net als in Nederland maken in de VK jongeren steeds minder gebruik maken van BBC News. Ooit een behoorlijk instituut in tijden van monopolistische massamedia. Volgens statistieken van het Reuters Institute for the Study of Journalism is het percentage 18- tot 24-jarigen in het VK dat online nieuws direct via een nieuwswebsite of app benadert gedaald van 52% in 2018 naar 24% nu. Meer dan driekwart van de 18- tot 24-jarigen die nieuwsgerelateerde video’s bekijken, vindt deze op sociale media. Grappig dat het dan altijd zolang duurt voordat we met alternatieven op de proppen komen die beter aansluiten bij de behoeften en wensen van de te bereiken doelgroep. Na talloze pogingen en het inschakelen van alle mogelijke sociale platformen lijkt er nu een vorm gevonden te zijn die wel aanslaat bij de doelgroep. Een podcast. De Reliable Sauce podcast, gecreëerd door Kirsty Grant en Jonelle Awomoyi, is de nieuwste poging van de BBC om het jongere publiek terug te winnen. Het is een eenvoudig concept: twee journalisten uit de BBC-nieuwsredactie die over de verhalen van de week praten, gedurende ongeveer een half uur1. Op BBC Sounds zijn 28% van de Reliable Sauce luisteraars onder de 35 jaar, het hoogste percentage onder-35 luisteraars van alle audio-nieuwsproducten van de BBC1.

 

In Antropologische vaktermen hebben we het vaak over fases die zich kenmerken met overgangsrituelen. Dit wordt ook wel ‘rite de passage’ genoemd. Het beschrijft de veranderingen van een sociale status. Voorbeelden hiervan zijn de geboorte, puberteit, huwelijk, maar ook de dood. Niet iedere cultuur kent precies dezelfde gebeurtenis dat leidt tot een verandering van een sociale status, maar er zijn universeel drie algemene fases te identificeren van wanneer dit wel gebeurt. De eerste fase beschrijft de staat waar er afscheid wordt genomen van de huidige maatschappelijke status/identiteit. Deze fase wordt ook wel separatie genoemd. De tweede fase is de overgangsfase. Dit is een spannende fase waar men zich tussen twee identiteiten bevindt, de oude en de nieuwe. Deze fase wordt ook wel de liminale fase genoemd en wordt vaak vergeleken met een tijd van afwachting en onrust, zoals rituele dood, de baarmoeder, de tussenfase van groep-achter naar brugger. Dit is best een enge fase want het is 100% uit de comfortzone. De derde fase is de integratiefase en wordt er een nieuwe identiteit en maatschappelijke rol aangenomen. Nu wordt het iets complexer, want je hebt binnen deze fases ook verschillende rituelen. Inleidende rituelen, Liminale rituelen en Post liminale rituelen. Deze rituelen onthullen de processen binnen de overgangstransities van de Rite de Passage. 

De tijd waar wij ons landelijk momenteel in vinden is de overgangsfase. We dagen de status quo uit, we kunnen ons niet meer identificeren met onze vroegere maatschappelijke identiteit, maar hebben ook nog geen nieuwe. De nieuwe campagne van SIRE heeft hier een poging tot gedaan om een stukje houvast te geven in deze tijd. Maar wat men vergeet, is dat verandering en onwetendheid niet gevreesd moeten worden, dit zijn namelijk de tijden van groei. De tijd waarin we afstand doen van oude rituelen die niet meer voor ons werken. Waarin we vechten voor alles waar we het niet mee eens zijn. Dat zien we terug in de toenemende polarisatie, angst, verzet en weerstand. Maar hoe meer we vasthouden aan iets van comfort, hoe langzamer we ons uit deze fase zullen ontwikkelen. De overgangsfase vraagt om diepte en ontdekking. Maar natuurlijk is het belangrijk om te benoemen dat er geen tijdsdruk zit op deze fase, alles op zijn tijd, alles is goed. Maar wees niet bang om bang te zijn, deze fase hoort erbij. Dus ga vooral deze kans aan om tot nieuwe ontdekking te komen in het spannende beangstigende onwetende. Gelukkig kunnen we vertrouwen op de universele patronen van de ‘Rite de Passage’, en kunnen we zeggen dat ook deze fase voorbij zal gaan. 

In een Amerikaans artikel wordt een vergelijking getrokken tussen het ontstaan van kabel TV en streamingdiensten. Interessant om te lezen, zeker als we het hebben over patronen die zich herhalen. De Nederlandse TV-geschiedenis komt overeen met die van de Amerikaanse, maar is toch net wat anders. Lees tip: de geschiedenis van de Nederlandse TV. Ik heb gevraagd aan GTP om ook deze tekst samen te vatten in 2 zinnen, maar dat werd lastig. In ieder geval, net als de huidige vraag naar meer TV content ging dat net als vroeger gepaard met meer commerciële belangen. Dit betekent dat tv-zenders begonnen met het uitzenden van reclames en aanbieden van abonnementen om inkomsten te genereren. Hierdoor ontstond de zogenaamde commercialisatie van televisie. Toen dit gebeurde, ontstonden er zorgen over de mogelijke negatieve gevolgen hiervan. Sommige zorgen omvatte de vrees voor een afname van programmakwaliteit en cultuur, omdat zenders mogelijk meer aandacht besteden aan het genereren van reclame-inkomsten dan aan hoogwaardige inhoud. Nu, met de opkomst van streamingdiensten zoals Netflix, Disney+, Pime, Videoland, HBO en nu ook Feyenoord One, zien we een vergelijkbare trends. 

Het grote verschil is is dat de overheid geen beperkende factor meer is van deze commercialisatie. Waar zij vroeger commerciële zenders simpelweg niet toelieten, is deze weg van invloed door commercialisatie van kabel TV afgesloten. Het enige waar de overheid nog een vinger in de pap in heeft, is de promotie van Europees/Nederlandse content. 5% van de omzet van de streamingdiensten moeten Nederlandse producties zijn. Een Europese wetgeving is dat 30% van de content in Europa van Europese productie moet zijn. De reden hiervoor is de angst voor ‘cultural dilution’ (culturele verdunning in NL), dezelfde angst als in de vorige eeuw. 

De vergelijking tussen de opkomst van kabel-tv en streamingdiensten onthult patronen en verschuivingen in commerciële belangen. De zorgen over de kwaliteit en culturele invloed van content, eerder geassocieerd met tv-commercialisatie, lijken zich te herhalen in de context van stijgende prijzen en toenemende reclames bij streamingdiensten. Maar als we dan op patronen mogen vertrouwen dan zal de tweede cyclus ook wel goed komen, toch? Op naar de volgende binge serie.

Als er één buzzword al een paar jaar rondzingt dan is het wel het woord ‘persoonlijk’. Wanneer de tijd daar nu echt rijp voor is blijft altijd een beetje moeilijk voorspelbaar. Alhoewel de video met de persoonlijke jaarafrekening van Vattenfall al aardig in de buurt komt. Toch gebeurde er in het begin van 2024 iets opmerkelijks. Publicis, werkgever van 100.000 medewerkers, stuurde naar alle medewerkers afzonderlijk een persoonlijke nieuwjaarsboodschap waarin de CEO, Arthur Sadoun, in een persoonlijke video de medewerkers bedankt voor een fantastisch jaar en, neem ik aan, iedereen het beste wenst voor het nieuwe jaar. Oefening baart kunst zou je kunnen zeggen want na een enorme tijdsinvestering hebben ze bij Publicis nu het maken van deze persoonlijke, AI-driven, mailtjes op orde. Dus ben je een klant van een bureau dat behoort tot de Publicis group dan kan je hier je voordeel mee doen. Maar het idee dat we straks geen standaard e-mail meer krijgen maar me-mail voelt al een stuk beter. Zelfs als het door AI is gegenereerd. Kijk hier naar het voorbeeld van deze persoonlijke video.  

#6 Niemand die het ziet

Afgelopen maandag was de eerste aflevering van de serie ‘Niemand die het ziet’. Deze documentaireserie is een zoektocht naar de vanzelfsprekend van onze vrede en veiligheid in het tijdperk van hybride oorlogsvoering? ‘Niemand die het ziet’ toont de nieuwe realiteit waarin hackers en spionnen de moderne soldaten zijn in een strijd die wordt gevoerd met desinformatie, digitale aanvallen en sabotage. De serie volgt vijf hoofdpersonen in Nederland, Oekraïne, Taiwan en Brussel die vastbesloten zijn de waarheid aan het licht te brengen en de onzichtbare dreiging zichtbaar te maken. Een van deze hoofdpersonen is De Volkskrant journalist Huib Modderkolk. Auteur van het boek ‘Het is oorlog maar niemand die het ziet’. In de aflevering van 9 januari van Podcast over Media kan je luisteren naar een gesprek met Huib over deze serie. De documentaire is o.a. gemaakt door Ester Gould. Zij was een van de makers van de indrukwekkende documentaires ‘Klassen’ en ‘Schuldig’.

Merken weerspiegelen talloze maatschappelijke waarden en culturele normen die kunnen leiden tot gemengde signalen en vaak tegenstrijdig zijn. In dit verslag van Future Commerce gaan ze in op vier verschillende classificaties van merken die manieren hebben gevonden om relevant te blijven in een steeds veranderende markt. Modernistische merken, Ingrediëntenmerken, Generatiemerken en Culturele merken. Elke merkklasse heeft een ontwikkeld evolutionair pantser dat hen in staat stelt vol te houden en te volharden, waardoor ze worden tot wat ze nu zijn.

 

Jouke Turpijn (hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam) trekt een goed onderbouwde vergelijking met de jaren 60, 70 en 80, en de tijd van nu. Zo wankelden systemen toen ook op het gebied van wonen, klimaat en economie. De vorige protestgeneratie (babyboomers, de generatie die in de jaren na de Tweede Wereldoorlog werd geboren) was toen, net als de huidige jonge generatie, kritisch op de status quo en verzette zich er stevig tegen. Het grote verschil met toen is dat de nieuwe protestgeneratie een individueel podium en gezamenlijke media heeft voor protest. Op sociale media worden ideeën en frustraties snel verspreid, en tegelijkertijd worden handtekeningen voor een petitie met één ’touch’ verzameld. Op 1 januari voerde de overheid hun jaarlijkse nieuwe wetgeving door. Op de lijst voor veranderingen in 2024 stond onder andere dat havermelk onder de limonadetaks valt, waar verbruiksbelasting over moet worden betaald. Melkproducten (waaronder chocolademelk en fristi) en sojadrank stonden niet op deze lijst omdat deze als gezond worden beschouwd vanwege het hoge eiwitgehalte, ook al zit er suiker in. Oatly ging in protest, net als de rest van de Amsterdamse havermelkelite. Twee maanden geleden plaatste Oatly protestbillboards door de hoofdstad, inclusief een QR-code naar de petitie. Ook op LinkedIn liet Oatly weten het niet eens te zijn met de nieuwe wetgeving met de quote ‘A dolphin doesn’t tax oat drink companies for reasons that don’t make sense to dolphins. Let’s learn from dolphins’. Oatly en havermelkdrinkers, voornamelijk de jonge stedelijke generatie, hebben zich uitgesproken en zijn in protest gegaan door het ondertekenen van een petitie. Deze petitie is 54.000 keer ondertekend met als gevolg: Havermelk is last-minute van de verbruiksbelastinglijst gehaald. Een overwinning voor de nieuwe protestgeneratie die zich inzet voor duurzaamheid, een overwinning voor het product van Oatly, een overwinning voor een duurzamere wereld, en zeker ook een overwinning voor de marketingcommunicatieafdeling van Oatly die keer op keer laat zien wat de kracht is van effectief communiceren en zich aanpassen aan haar doelgroep.

Het kookboek lijkt in de voetsporen te treden van media zoals muziek, de krant en het theater. Het digitaliseert en decentraliseert. Afgelopen december is het vaker in het nieuws geweest: de zogeheten foodfluencers (bijvoorbeeld dit filmpje van NOS). Het zijn hobbykoks die van hun passie hun beroep hebben weten te maken. Met behulp van sociale media kunnen zij zichzelf positioneren als een merk en tegelijkertijd hun kunsten als product promoten. Daarnaast wordt het medium ook gebruikt om te communiceren met de doelgroep, en maken andere bedrijven hier gebruik van door middel van productplacement en samenwerkingen. Maar wat heeft het consumentengedrag veranderd dat deze foodfluencers zo populair maakt? Tijdens Corona werd bijna in elk huishouden iemand een culinaire chef, of probeerde het tenminste. Voedsel inkopen werd een instinct, veel schappen waren leeg. Er was genoeg tijd en verveling thuis, dus waarom niet uitgebreid en lekker koken? Op Instagram werden steeds meer foto’s en gerechten gedeeld. Een aantal van deze thuiskoks viel zó op, dat ze ineens kok werden, en dat zonder koksopleiding. Door de combinatie van de toenemende interesse in koken, en de eenvoudige instructies en ingrediënten van de hobbykoks, werden de foodfluencers razend populair. Je kunt je afvragen of door de toenemende populariteit van foodfluencers kookboeken op den duur zullen verdwijnen, zoals als we dit dachten over concerten en kranten. Echter zien we ook hier dat inclusiviteit samengaat met exclusiviteit, want de exclusieve recepten in de ontwikkelde kookboeken vliegen als warme broodjes over de toonbank. Naast de kookliefhebbers hebben ook bedrijven hun weg gevonden naar het nieuwe marketingcommunicatiemiddel van de foodfluencers. Foodfluencers zijn in staat om van hun hobby hun beroep te maken door in ruil voor gratis producten samenwerkingen aan te gaan. Het gaat hierbij vaak om services, kleding, sieraden, ingrediënten en trips. Dat koken zijn weg heeft gevonden naar digitalisering past goed in het toenemende gedecentraliseerde medialandschap. Men hoeft immers geen kookboek meer te kopen voor één lekker recept. Ook hoef je geen lijstje meer te maken uit het kookboek en kun je het recept opzoeken terwijl je in de supermarkt staat. Verkopen ze een ingrediënt niet in de supermarkt? Dan kun je gemakkelijk vragen stellen aan de chef-kok via comments of DM’s. Ook laten de chefs zien wat je moet doen door middel van een filmpje inclusief foto van het eindresultaat. De perfecte manier van storytelling, het lijkt steeds belangrijker te worden.

Het is de droom van iedere marketeer. Ambassadeurs die zelf aan de slag gaan met je merk. Het is niet voor veel merken weggelegd, en wellicht is het een richting die we veel meer zouden moeten onderzoeken, maar als het werkt is de betrokkenheid groot. Lego heeft er zelfs een heel team voor opgericht. Het Lego Ideas program. In het Lego Ideas-programma proberen Lego-ontwerpers een originele creatie, gemaakt door een fan, in de echte wereld te repliceren om te zien wat werkt en wat niet. Fan creaties moeten wel eerst 10.000 stemmen van Legofans krijgen alvorens ze in het programma worden onderzocht. Zo ook het verhaal van Marc Corfmat die al verschillende pogingen had ondernomen. Zelfs al een paar keer de 10.000 stemmers had binnengeharkt maar nog nooit was doorgedrongen tot het Ideas programma. Tot hij de iconische Polaroid camera had gemaakt met Legostenen. Lees dit mooie verhaal over fanbetrokkenheid, co-creatie en een prachtig merk!

#6 Osum

De toepassingen van AI zijn oneindig. Dat is inmiddels wel duidelijk. Niet zo vreemd dat er ook toepassingen komen die deeltaken van ons vakgebied overnemen. Zo is er nu Osum. En Osum belooft ons dat het in staat is om met één druk op de knop direct toegang te krijgen tot gedetailleerd concurrentieonderzoek, een SWOT-analyse kan maken, buyerspersona’s kan benoemen en tal van andere rapporten. To good to be true zou je bijna zeggen. Waarom dagen jezelf verdiepen in een interne en externe analyse als je dat met één druk op een knop kunt realiseren. Osum geeft je de optie om het 7 dagen gratis te proberen. Zou ik zeker gebruik van maken als ik jullie was. Tegelijkertijd, en dat is vast conservatief denken, heb ik toch het idee dat (stel dat het werkt) een kant-en-klaar rapport niet de inzichten geeft die je krijgt als je het zelf gaat doen. Dus mocht je het proberen, laat even weten of het werkt!

Het ‘oude’ Wunderman Thompson is sinds kort gefuseerd met VMLY&R.  Onder de nieuwe naam VML gaan ze gelukkig door met het delen van hun inzichten. Benieuwd of ze ook dit nieuwe jaar een nieuwe versie van de Future100 gaan publiceren. Maar tot het misschien zover is, even aandacht voor social media en marketingcommunicatie. In 2023 onderging het sociale medialandschap een behoorlijke verandering. Twitter werd X. Meta lanceerde zijn eigen tekstgerichte app, Threads, die in minder dan een week tijd 100 miljoen gebruikers trok. Platforms experimenteerden met strategieën voor het genereren van inkomsten. Het nieuwe grote platform BeReal van 2023 nam in populariteit af. Zelfs onder de early adopters in Gen Z, en in plaats daarvan versterkte Gen Z de groei van Pinterest. Het is natuurlijk lastig te voorspellen wat er in 2024 op de agenda staat maar VML doet wel een mooie poging. Lees in dit rapport alles over social media en 2024. Stop met het tellen van Likes, omarm Dark Social, gooi het script achterwege, centraliseer eigenaarschap en acties spreken luider dan berichten.