Afgelopen week las ik het artikel van HME met de titel “Zo ontwikkel je een goede smaak (en ontsnap je aan middelmatige trends)”. Ik vind opinieartikelen zoals deze altijd interessant omdat je aan de hand hiervan kunt aflezen waar we ons bevinden in het proces van culturele verandering. Door de observaties van anderen te observeren, kun je goed inschatten waar de tegenbewegingen zitten die zullen leiden tot een cultuurverandering.

Maar eerst, wat is nou precies het verschil tussen een hype, trend en cultuur? Een hype is van korte duur. Denk bijvoorbeeld aan Scoubidou (die ze trouwens nu weer verkopen, komt het terug?!), Flippo’s of cowboylaarzen. Een trend is een geleidelijke beweging in een specifieke richting die zich over een langere periode voordoet, waarbij meerdere hypes van een bepaalde categorie samenvallen. Zo zien we bijvoorbeeld al langere tijd een trend in bewustwording van duurzaamheid met bijvoorbeeld de toenemende populariteit van tweedehands handel.

Wat is dan een cultuurverandering? Als er één ding is dat we zeker weten, is dat alles continu verandert en cultuur is daarbij geen uitzondering. Een cultuur is nooit statisch, en zodra we het hebben over het ‘beschermen’ van een cultuur, zal het al nooit meer hetzelfde zijn. We spreken van cultuurverandering wanneer er een nieuw gedachtegoed ontstaat binnen een cultuur en de cultuur op die manier verder brengt.

Het opinieartikel beschrijft hoe de huidige cultuur en smaak van de groep die actief is op social media monotoon wordt en kunstzinnige diepgang mist. Er wordt zelfs gesproken over “gevaar”: “Het gevaar is dat alle cultuur die richting op lijkt te gaan: ultiem, betekenisloos, middelmatig, voorspelbaar.” Wat de schrijver hierbij uit het oog verliest, is dat hij aan de voet staat van een nieuwe kunststroom. We zien dit namelijk terug in alle voorgaande kunststromingen, want een nieuwe kunststroom komt op als tegenreactie en verzet van het voorgaande.

Maar waar bevindt smaak zich binnen het “hype, trend, cultuurverandering”-spectrum? Smaak is een cultureel concept. Wat wij mooi vinden wordt altijd beïnvloed door meerdere culturele factoren die samenkomen, zoals je vriendengroep, de kleding uit je favoriete film, influencers, maar ook welke kunst je ouders vroeger in huis hadden hangen; en de herinneringen die jij daaraan hebt gekoppeld, de muziek waarmee je opgroeide, en de (wereld)politieke situatie, zoals de klimaatcrisis. De individuele smaak kan op bepaalde facetten ‘afwijkend’ zijn van ‘de rest’, maar over het algemeen is de mens een kuddedier en zal snel meegaan met de rest om erbij te horen. Het verlangen naar een eigen smaak om authentiek te zijn, zou je ook kunnen beschrijven als een cultuur trend, want eerlijk: wie wil op dit moment nu niet authentiek zijn en tegelijkertijd erbij horen? 

Smaak kan dus zowel beïnvloed worden door een hype als een trend, en kan deze ook verder beïnvloeden. Maar smaak maakt altijd deel uit van cultuur. En of het een cultuur verpest… tja, dat is dan weer smaak.

Afgelopen maandag was het ‘Blue Monday’. Hoewel ik bekend was met het concept van Blue Monday, moet ik eerlijk toegeven dat als ik me op of rond Blue Monday ‘blue’ voelde, ik al snel tegen mezelf zei: “Dat kan wel kloppen want het is ook Blue Monday.”

Wat ik niet wist, is dat de dag Blue Monday in het leven is geroepen voor een marketingstunt. Deze realisatie kwam tot stand door een post op Instagram van SwapFiets.

Ik ben op onderzoek gegaan (1,2), en hier is mijn nieuwsflash.

Blue Monday is een term die wordt gebruikt voor de derde maandag van januari en wordt beschouwd als de meest depressieve dag van het jaar. Het concept werd voor het eerst gepubliceerd in een persbericht uit 2005 van het reisbedrijf Sky Travel, dat beweerde de datum te hebben berekend met behulp van een “formule” die rekening houdt met het grijze weer, de korte en donkere dagen, de nieuwjaarsvoornemens die al zijn opgegeven, de gezelligheid van Kerstmis die ver weg lijkt, en de financiële kater die overblijft na de feestdagen. De formule werd bedacht door psycholoog Cliff Arnall, die door Sky Travel werd gevraagd om een “wetenschappelijke formule” te bedenken voor de januari blues. Het idee is echter door wetenschappers verworpen als ongefundeerde pseudowetenschap, en velen hebben het bekritiseerd omdat het angst en druk toevoegt aan een anderszins normale dag. Ondanks dit alles is de term een vast onderdeel geworden van de alledaagse woordenschat en wordt deze veel gebruikt op het noordelijk halfrond.

Welk effect had blue monday op jou? Voelde je je ‘gewoon’ of ‘blue’ en heb je, ongeacht, toch alvast je nieuwe vakantie geboekt? (ik wel)

Een slechte briefing is net als een algemene boodschappenlijst, een oneindige put aan vragen. 

Weer eens een vlammend verhaal van onze Australische professor Mark Ritson. Het is zijn antwoord op een aantal publicaties in managementmedia waarin de rol van de CMO centraal staat. Zijn pleidooi heeft betrekking op de rol van de Chief Marketing Officer (CMO) (of ‘chief customer officer’, ‘chief growth officer’, ‘chief fuck-me-backwards-can-we-please-stop-doing-this-nonsense officer’) en de perceptie van deze rol in de bedrijfswereld. Eén conclusie is dat we de CMO moeten verwijderen van het toneel terwijl de conclusie van het andere verhaal is dat we de CMO juist moeten omarmen? Welke van de twee is waar?

“First, the firing of a CMO tells us nothing about anything in general. It tells us that the person in question probably wasn’t very good at their job. That’s usually the reason people get the chop. When a barista gets fired, it’s because he or she makes shit coffee or was not washing their hands properly. It’s not a signal that coffee is going out of fashion and we need to consider kombucha or milkshakes as an imminent replacement. Second, when companies pull the CMO role, it’s not a further omen of marketing’s imminent demise. It means the company does not know what to do yet. It could be the prior incumbent was so fucking useless that they made the company question not only the value of that person but the whole premise of marketing. Or maybe the company in question just needs a bit of time to restructure things at the top and find a new senior marketer. Either way, it does not spell The End of Marketing. As. We. Know. It.” Lees hier zijn verhaal en dan kunnen we voor altijd deze discussie stoppen

.

#6 Geitje

In de podcast Poki was er deze week een gesprek met Edwin Rijgersberg. Edwin is de bouwer van het eerste Nederlandse taalmodel. Zijn inzicht was dat veel van de taalmodellen die wij gebruiken getraind zijn op basis van vaak Engelstalige data. Het gevolg is dat het stellen van typisch Nederlandse of Vlaamse vragen verkeerde antwoorden opleveren. Zoals bijvoorbeeld de vraag wat de naam is van de clown die samen met Adriaan veelvuldig optrad (iemand?). Edwin besloot om op het platform van Mistral een Nederlands taalmodel te trainen. Inmiddels is dit taalmodel toegankelijk voor iedereen. In zijn blog beschrijft hij wat de beweegredenen waren om dit taalmodel te ontwikkelen. Persoonlijk vind ik zijn derde reden nog wel de meest aansprekende: “Het is gewoon een ontzettend leuk en leerzaam project!” Natuurlijk want dat ‘doe je gewoon even’. Het maken vanaf de grond van een Nederlands taalmodel is geen eenvoudige taak vanwege de enorme hoeveelheid rekenkracht en tekst die nodig is. Het model is bijvoorbeeld getraind op 10 miljard tokens Nederlandstalige tekst. En dan moet je ook nog eens slim omgaan met de kosten op een manier zodat het als hobby project betaalbaar blijft. Kortom een razendknappe prestatie. Probeer Geitje dus vooral zelf.  

Met de komst van alle AI gedreven zoekmachines zou de positie van Google wel eens onder druk kunnen komen te staan. Gelukkig blijven ze niet stil zitten en ontwikkelt Google het aantal mogelijkheden om op een slimme manier te kunnen zoeken. Deze week was er een introductie van ‘Circle Search’ Gebruik een visual of een foto en trek een cirkel rond het onderwerp waar je informatie over wil vinden. Makkelijker kan het niet gemaakt worden. Voorlopig nog alleen voor android gebruikers maar wel mooi voorbeeld van een toegankelijke en gebruiksvriendelijke toepassing. Kijk maar even naar de video.

Net als in Nederland maken in de VK jongeren steeds minder gebruik maken van BBC News. Ooit een behoorlijk instituut in tijden van monopolistische massamedia. Volgens statistieken van het Reuters Institute for the Study of Journalism is het percentage 18- tot 24-jarigen in het VK dat online nieuws direct via een nieuwswebsite of app benadert gedaald van 52% in 2018 naar 24% nu. Meer dan driekwart van de 18- tot 24-jarigen die nieuwsgerelateerde video’s bekijken, vindt deze op sociale media. Grappig dat het dan altijd zolang duurt voordat we met alternatieven op de proppen komen die beter aansluiten bij de behoeften en wensen van de te bereiken doelgroep. Na talloze pogingen en het inschakelen van alle mogelijke sociale platformen lijkt er nu een vorm gevonden te zijn die wel aanslaat bij de doelgroep. Een podcast. De Reliable Sauce podcast, gecreëerd door Kirsty Grant en Jonelle Awomoyi, is de nieuwste poging van de BBC om het jongere publiek terug te winnen. Het is een eenvoudig concept: twee journalisten uit de BBC-nieuwsredactie die over de verhalen van de week praten, gedurende ongeveer een half uur1. Op BBC Sounds zijn 28% van de Reliable Sauce luisteraars onder de 35 jaar, het hoogste percentage onder-35 luisteraars van alle audio-nieuwsproducten van de BBC1.